Een jaar of achttien was ik toen ik de enthousiaste roep hoorde van mijn moeder uit de huiskamer van ons ruime bovenhuis in de Haagse Bloemenbuurt: "Kom snel even kijken". Het tv- journaal was bezig. We zagen vrouwen die zich Dolle Mina's noemden in Amsterdam op straat roepen en fluiten naar mannen. Ze stonden in de buurt van een 'krul', een urinoir voor mannen, zo genoemd vanwege de vorm. De Dolle Mina's wilden op ludieke wijze laten zien hoe het voor vrouwen voelde als er op straat zomaar naar ze geroepen en gefloten werd. Verder eisten ze gelijkwaardige plasgelegenheden voor vrouwen. Mijn moeder en ik keken elkaar aan en werden er helemaal vrolijk van. Eindelijk vrouwen die het lef hadden om op te staan tegen vanzelfsprekendheden die vrouwen maar moesten slikken.
Het gaf een gevoel van bevrijding. We voelden ons opgetild.

WAT VOORAFGING
Mijn moeder was zich in de jaren daarvoor steeds meer gaan afzetten tegen haar taak als huisvrouw en ook tegen mijn vader. Mijn vader was de baas in huis en we vonden het steeds irritanter worden naar zijn pijpen te dansen. Mij kwam deze rebelsheid van mijn moeder goed uit, want ik was zelf ook erg recalcitrant en rebels, zeker in mijn puberteit. We vormden regelmatig samen een bondje, als we durfden, ook tegen mijn vader.

MIJN ONTWIKKELING
Diep van binnen had ik mijn moeder lange tijd geminacht om het feit dat ze dat 'huissloof zijn' maar pikte, want zo zag ik dat. Ze klaagde wel bij mij, maar durfde verder niks te ondernemen. Ik vond het lastig mijn eigen identiteit te ontwikkelen. Ik was een vrouw, maar nooit zou ik willen worden als mijn moeder. Ik was dan liever een man.

Al op jonge leeftijd vond ik het onrechtvaardig dat mijn vader mij gebood mijn moeder met de afwas te helpen en de visite te bedienen, terwijl mijn broer dat niet hoefde en mijn vader zelf naar mijn idee al helemaal geen poot uitstak. Ik vertikte het vaak en dan ontstond er ruzie. Doordat mijn vijf jaar oudere broer - mijn andere broer en twee zussen waren al weg - toen ik twaalf was bij mensen in de kost ging vanwege zijn opleiding aan de andere kant van Nederland, bleef ik alleen met mijn ouders achter. Met mijn vader had ik vaak slaande ruzie, dus ik trok erg naar mijn moeder en zij leunde ook veel op mij en klaagde over mijn vader. Ik voelde me dan verscheurd, want ik hield wel van mijn vader en keek erg tegen hem op.

De hele situatie werd een aantal maanden nadat mijn broer het huis had verlaten flink opgeschud en versterkt doordat hij en zijn beste vriend door een vrachtwagen werden doodgereden. Ik werd nog onhandelbaarder, mijn vader werd agressiever en mijn moeder ging steeds meer achter zijn rug om haar eigen gang. In die tijd, 1963, bestond ondersteuning bij rouwverwerking nog niet. Mijn vader heb ik toen voor het eerst van mijn leven zien huilen. Mijn moeder hield zich sterk en pakte de draad bijna meteen weer op. Dat leek haar op dat moment het verstandigste. Ik bevond mij in de kloof tussen mijn ouders. Met mij ging het niet goed op school. Ik gedroeg me onaangepast. Ik ben tweemaal van school gestuurd.

Toen ik na een paar jaar HAVO op een MULO belandde, ging mijn verzet tegen de (mannelijke) autoriteit door. Als de meisjes twee uur per week 'nuttige handwerken' hadden, mochten de jongens het ene uur gymmen en het andere eerder naar huis. Dat kon ik niet verkroppen. Mijn handwerklessen hebben dan ook weinig aan mijn ontwikkeling kunnen bijdragen. De juffrouw werd gek van me en ik stond de meeste tijd op de gang. Ondanks een belerende toespraak van de directeur, waarin hij nog eens benadrukte dat ik als meisje met de handwerklessen goed voorbereid zou zijn op een later huwelijk, was ik niet te overtuigen en hield niet op me te verzetten.

DE ONTWIKKELING VAN MIJN MOEDER
Langzamerhand begon mijn moeder te veranderen en meer tegengas te geven aan mijn vader. Zij en ik konden het steeds beter samen vinden. Mede door gevoelens van onbehagen over haar positie in het gezin is ze rond haar vijfenveertigste voor het eerst buiten de deur gaan werken, bij de Gereformeerde Stichting voor Gezinsverzorging. Een mooie eerste stap voor een vrouw van gereformeerde huize. Ze was de afhankelijkheid zat en wilde haar eigen geld verdienen. Hierdoor kwam er een piano in huis. Wat was ze trots! Dolle Mina kwam op het juiste moment onze huiskamer binnen. Ze is er nooit meer weggegaan. Een stimulans voor de grotere uitbraak. Mijn moeder en ik zijn lid geworden. Het interne blad van Dolle Mina viel regelmatig bij ons in de bus en zelfs mijn vader ging het lezen. Mijn moeder werd steeds vrijer en is in die begintijd van Dolle Mina ook vrij snel met haar eigen verdiende geld haar werkelijke droom gaan verwezenlijken. Ze ging zang studeren in Amsterdam bij Len Delferro.

Ik raakte betrokken bij de oprichting van het Haags Vrouwenhuis en ben daar actief gebleven tot het werd opgeheven. Mijn moeder was er ook een regelmatig bezoekster. Mijn moeder werd steeds gretiger in haar ontwikkeling. Het leek of ze alle verloren tijd in wilde halen. Toen ze de zestig al gepasseerd was ging ze, om nog meer kennis te vergaren, studeren aan de Haagse Sociale Academie. In die tijd heeft ze een aantal keren, als zangeres opgetreden en daarna heeft ze nog jarenlang gewerkt als zangpedagoge, tot ze rond haar 86ste naar een aanleunwoning ging. Tot op heden woont ze daar nog. Toen is ze gestopt met lesgeven, want ze vond het gênant om op een dergelijke plek leerlingen te ontvangen. Met de jaren werd ik steeds trotser op haar en dat ben ik nog steeds. Ze wordt dit jaar 97.

Laatste optreden als 80-jarige

Er is sinds Dolle Mina veel veranderd in de persoonlijke levenssfeer, maar ook maatschappelijk, maar gek genoeg zijn er na al die jaren nog steeds geen vrouwenurinoirs!
   
Bettie van Alkemade