Heleen Hebly, programmaleider van de Openbare Bibliotheek Den Haag, heeft mij gevraagd om namens de Stichting Wijkberaad Bezuidenhout mee te werken aan een verhalentafel over het bombardement van 3 maart 1945.
De meeste deelnemers en deelneemsters hebben het bombardement zeer bewust meegemaakt. Anderen waren daar te jong voor of waren, hoewel met het Bezuidenhout verbonden, op 3 maart elders. Wel maakten ze mee dat er thuis veel of soms bewust niet over gesproken werd. Zo had elke deelnemer zijn of haar eigen verhaal.

Herdenking
Binnen het bestuur van het wijkberaad is momenteel de discussie ontstaan of het wijkberaad de jaarlijkse herdenkingen van het bombardement nog steeds moet organiseren en zo ja, op welke manier.
De herdenking wordt nu gehouden bij en om het Juliana van Stolbergmonument aan de Koningin Marialaan. Dit, omdat dit monument na het bombardement vrijwel onbeschadigd fier overeind stond tussen de puinhopen en zo een symbool van overleven en wederopbouw werd. Na de herdenking is er een concert in het nabijgelegen conservatorium.
Het eigenlijke monument van het 'vergissingsbombardent' staat bij het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Bij dit monument wordt op 4 mei de dodenherdenking gehouden. In de middag en niet, zoals landelijk gebruikelijk, 's avonds om 20.00 uur.
Op de Laan van NO-Indië bij nummer 12 zijn in december 1944 twaalf mensen gefusilleerd; ook daar zou een herdenking op zijn plaats zijn.

Gedenkboekje eerste gedenkdag 1946

De verhalentafel
Tijdens de zeven bijeenkomsten kwamen verschillende verhalen over tafel, indrukwekkend, emotioneel, spannend, soms zelfs humoristisch, maar altijd verhalen die verband hielden met het bombardement, de gevolgen daarvan en met de Tweede Wereldoorlog in het algemeen. Ook bij mij kwamen herinneringen aan de oorlog bovendrijven. Hieronder enkele ervan.

Op vrijdag 10 mei 1940, ik was net één dag zes jaar oud, stond ik met mijn moeder en andere familieleden voor het raam op de vierde etage van een huis aan de Pomonalaan 19, hoek Perziklaan. We keken uit over de Morelstraat, richting Ockenburgh, waar toen nog een klein vliegveld was.
Boven ons hoofd vlogen Duitse vliegtuigen met hun golfplaten romp richting Ockenburgh. In de deuropening stond een parachutist die er boven Ockenburgh uitsprong.
Als kind voelde je de woede, het verdriet, de spanning en angst van de volwassenen om je heen. Dat werd nog erger toen enkele dagen later over de Loosduinseweg bij de Valkenboskade een Duitse colonne soldaten luid zingend richting centrum marcheerde.
Ik vergeet nooit meer de muffe lucht van die moffen toen ze ons passeerden. En ook het zingen: dat deden ze vaak en hard. In de bioscoopjournaals gaven ze hun propaganda ruim baan.

Ik woon nu zo'n halve eeuw in Bezuidenhout Oost. Van het bombardement op 3 maart 1945 kan ik mij alleen vaag iets herinneren. Wel weet ik dat er V2's vanuit het Haagse Bos en Wassenaar werden afgeschoten. Zo ook op 1 januari 1945. Ik stond met mijn vader, oom en tante in de achtertuin in de Morelstraat te kijken en te luisteren naar een net afgeschoten V2.
Je luisterde dan of het geluid constant bleef. Als dat zo was verdween hij wel. Maar stokte het geluid, dan kwam hij omlaag. En dat gebeurde toen: hij kwam omlaag en stortte neer op een woning hoek Indigostraat / Kamperfoeliestraat. Een aantal doden en vernielde huizen waren het gevolg.
Zo kun je je goed voorstellen dat de Engelsen, Tommy's zoals we ze toen noemden, graag van die rotdingen af wilden.
Dat op zaterdag 3 maart 1945 door een verwisseling van de coördinaten zo'n 1250 meter uit de richting werd gebombardeerd was een verschrikkelijke vergissing. De verhalen in dit boek getuigen daarvan op indrukwekkende wijze.

Koos van der Veen